Karaciğer Yağlanması Nedir, Neden Olur, Nasıl Anlaşılır?

Karaciğer yağlanması nedir?

Sağlık için kötü sonuçlan doğuran karaciğer yağlanması karaciğerde yağ birikmesi olarak tanımlanabilir. Karaciğer yağlanmasına tıbbi terimlerde hepatik steatoz olarak adlandırılmaktadır. Yağ vücut için gerekli olduğundan karaciğerde bir miktar bulunabilmektedir. Rahatsızlık boyutunda anılabilmesi için karaciğerde normal düzeyden daha fazla miktarda yağın depolanması gerekir.

Karaciğer vücuda alınan katı ve sıvı besinlerin işlenmesi, besinlerdeki zararlı maddelerin süzülmesi, enzim üretilmesi gibi ciddi görevleri üstlenmektedir. Vücudumuzda en büyük ikinci organ durumundadır.

Karaciğer vücuttaki ikinci en büyük organdır. Uzun süre çok fazla yağlanma etkilerinde kalan karaciğer bu durum düzeltilmezse hasar görebilmektedir. Karaciğer yağlanmasının erken evresinde yağ miktarının yüzde 5 civarındayken tespit edilmesine denmektedir. Karaciğer yağlanmasının tespitinde kan tahlili, ultrason, BT taramaları ya da endoskopik yöntemlerden yararlanılmaktadır. Karaciğer kendi kendisini onarabilen bir organdır. Hasar gören hücreler kendilerini onarsa da tekrarlanan durumlarda hasarlar kalıcı hale gelebilmektedir. Karaciğer hasarlarının kalıcı hale geldiğinde siroz denilen hastalığa neden olmaktadır.

Karaciğer yağlanmasının başlangıç halinde diyet, fiziksel aktivite gibi değişiklikler giderilebilmesine karşın ilerlemiş rahatsızlıkta tıbbi müdahale sonucu giderilebilmektedir.

Karaciğer yağlanması neden olur?

Karaciğer yağlanmasının birçok sebebi bulunmaktadır. Bu sebeplerden en yaygını alkollü içecek tüketimidir. Hastalığın diğer nedenleri arasında aşırı kilo, hızlı kilo kaybı, şeker hastalığı, basit şeker kullanımı, hareketsizlik, yüksek seviyede seyreden trigliserit, ailesel yatkınlık ve bazı ilaçların yan etkileri olarak sayılabilir. Rahatsızlık vücuda besinlerle gerektiğinden daha fazla yağ alınması ve bu yağın karaciğerde depolanması ile oluşmaktadır.

Karaciğer Yağlanması Çeşitleri

Karaciğer yağlanmasının çeşitlerini iki başlık altında toplamak mümkündür. Bu başlıklar alkole bağlı karaciğer yağlanması ve alkolün neden olmadığı karaciğer yağlanmasıdır. Alkole bağlı karaciğer yağlanmasında karaciğer vücuda alınan yağları parçalayamamaktadır. Bu durum rahatsızlığın ilk aşamasıdır. Alkolden yaklaşık 2 ay uzak durmak yağlanmayı durdurabilmektedir. Alkol almaya devam edilmesi halinde alkolik steatohepatit olarak adlandırılan durumun gelişmesine ve sonrasında siroz varan sonuçların doğmasına neden olabilmektedir.

Karaciğer yağlanması (NAFLD) çeşitli nedenlerden dolayı alınan yağların parçalanamayarak dokuda birikmesi ile oluşur. Teşhis dokudaki yağ miktarının %5’ten fazla olması ile konur. Alkole bağlı olmayan bu rahatsızlık NASH olarak adlandırılmaktadır. Karaciğer fonksiyonları kötüleştiğinde şu belirtiler görülebilmektedir; iştah kaybı, mide bulantısı, karın ağrısı, sarılık. Hastalık tedavisinin yapılmadığı durumlarda karaciğer kanseri, siroz ve karaciğer yetmezliğine kadar giden sonuçlar doğurur.

Karaciğer yağlanması nadir olarak hamilelik döneminde gelişebilen bir rahatsızlıktır. Belirtiler genelde 6 ve 9. Aylarda ortaya çıkmaktadır. Sağ karında ağrı, hamilelik boyunca devam eden kusma veya bulantı, genel halsizlik, iştah kaybı, sarılık belirtileri görülen hamilelerde karaciğer yağlanması durumu tetkik edilmesi gerekir. Hastalığın tespiti ve tedavisi hızlı bir şekilde yapılması halinde doğumdan sonraki dönemde büyük oranda iyileşme sağlanmaktadır.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Anlaşılır?

Hastalığın çok belirgin belirtileri çoğu kişide görülmemektedir. Bu rahatsızlığı olan kişilerin yaklaşık olarak 5’te 1’inde kendisini belli edecek yorgunluk ve karın ağrısı rahatsızlıkları görülebilmektedir. Organ rahatsızlık esnasında normalden biraz daha fazla büyüyebilmektedir. Bu durum uzman hekim muayenesi ile kolay bir şekilde anlaşılabilmektedir. Genelde belirti vermemekle birlikte kilo kaybı, karın ağrısı, bitkinlik, yorgunluk veya yorgunluk hissi, iştah kaybı, hafıza zayıflığı gibi durumlardan bir veya birkaçının ortaya çıkması halinde muayene olmak en doğru davranıştır. Hastalığın belirtilerinin önemsenmemesi durumunda hastalık ilerleyerek karnın sıvı ile dolarak genişlemesine, göz aklarında ve ciltte sarılığa, hafıza kaybı veya bulanıklığına, vücutta anormal kanamalara neden olabilmektedir. Rahatsızlıkla ilgili şüphelerin olması veya risk grubunda yer alınması durumunda hekim kontrolü şarttır. Hekim fiziksel muayene, kan tahlili, görüntüleme cihazları ile muayene ile bu rahatsızlığı tespit ederek tedaviye başlayabilir.

Karaciğer Yağlanmasının Tedavisi

Karaciğer yağlanmasının en yaygın görülen çeşidi alkol ürünleri kullananlarda olduğundan bu alışkanlığı bırakmak öncelikle yapılacak en doğru davranış olmaktadır. Alkol kullanan ve kullanmayan kişiler kontrollü şekilde kilo vermek, basit şeker kullanımını azaltmak, kan yağlarını kontrol altında tutmak, kan şekeri seviyesini kontrol altında tutmak, alınan kaloriyi azaltmak, egzersiz yapmak ve beslenme alışkanlıklarında düzeninin sağlanması hastalığın tedavisini kolaylaştıran çoğu zamanda ilaç kullanımına bile gerek olmadan iyileştiren davranışlardır. Bu tedbirler tedavi ile birlikte alındıktan sonra verilen ilaçların düzenli kullanımı ile hastalık tedavi edilebilmektedir.